Pieter van der Valk: “Het platteland is hot. Kijk maar eens wat hier allemaal gebeurt!”
Chili, Canada, Nieuw-Zeeland, de Verenigde Staten, hij reisde de hele wereld rond voor antwoorden. Antwoorden op de grote maatschappelijke vraagstukken van vandaag. En hij vond ze hier, recht onder zijn neus, in Friesland. “Hier hebben we de kennis, de contacten, de ruimte, de mensen en de ambitie”, vertelt Pieter van der Valk, agrariër en oprichter van Agricycling. “Als we de kar samen trekken, geven we de landbouw weer perspectief. Weer toekomst. En boven alles: weer de eer die het verdient.”
Het húsketontsje van pake
Meer natuur, minder uitstoot. Meer weidevogels, minder vee. Meer biodiversiteit, minder eindeloze vlaktes. De agrarische sector vormt het hart van een debat dat de afgelopen jaren steeds harder en woeliger werd. Er moet zoveel en mag soms zo weinig, dat menig boer de klompen al in de wilgen hing. Maar Pieter niet. Juist niet Pieter. Want waar een ander hobbels ziet, ziet hij kansen. Je moet ‘t per slot van rekening maar even verzinnen: nutriënten uit reststromen, waaronder onze eigen poep, recyclen. Net zoals Pieters’ pake ooit húsketontsjes met menselijke ontlasting verzamelde om zijn akkers mee te bemesten. “Je weet niet half hoe waardevol die uitwerpselen zijn” lacht Pieter, “én hoe onmisbaar onze landbouwgrond is.”
Ontdekken, ervaren, doen
Pieter groeide op in het Friese elfstedenstadje Workum, op de boerderij van zijn ouders. Het was een jeugd zoals die uit de boeken. Met wedstrijdjes polsstokspringen, zelfgebouwde hutten in het hooi en eindeloze slentertochten door de landerijen. “Die lange zomerdagen waarop je ieder besef van tijd en ruimte verloor. Prachtig."
Na de middelbare landbouwschool besloot Pieter verder te leren. Als ‘t even kon op zijn eigen manier. Niet alleen uit de boeken, maar door te ontdekken, te ervaren, te doen. Hij studeerde af in Indonesië en begon aan de universiteit. Tot het hem te theoretisch werd en dat baanaanbod van AB Vakwerk wel op een heel goed moment kwam. “Ik bleef uiteindelijk tien jaar bij AB plakken”, vertelt Pieter.
“Ik heb zoveel over mezelf geleerd”
Voor iemand die niet terugdeinst voor een uitdaging, sloeg na tien jaar de twijfel toe.
Het melkveebedrijf was in de tussentijd naar Ferwoude verhuisd en liep op rolletjes. De oude locatie was een vakantieparadijsje geworden, gerund door zijn ouders. “Ik werd onrustig, wilde nieuwe dingen ontdekken, mezelf verder ontwikkelen”, vertelt Pieter. Bovendien was de landbouw aan nogal wat discussie onderhevig. “Ik vroeg me af wat míjn rol daarin was. Wat kon ik doen om die maatschappelijke vraagstukken het hoofd te bieden?” Dankzij een internationale studiebeurs van Nuffield kreeg hij de kans om de hele wereld rond te reizen, op zoek naar antwoorden. “Een waanzinnige tijd”, vertelt Pieter. “Ik heb zoveel over mezelf geleerd.”
“Een kringloopsamenleving, dáár gaat het om”
Maar óók over de opgaven in zijn vakgebied. “Gezamenlijke opgaven”, knikt Pieter. “Want boeren mogen dan het hart van het debat vormen, we hebben allemaal een rol in de oplossing. Iedereen. Niet kringlooplandbouw, maar een kringloopsamenleving, dáár gaat het om.” Pieter scharrelde een aantal collegaboeren bij elkaar om alle opgaven te ontleden. Laag voor laag. Tot diep in de kern. “Langzaam ontdekten we hoe we de economische en ecologische waarden van de landbouw weer in balans konden brengen.” Agricycling werd geboren.
Back to the future
De emmertjes poep en plas waar pake Van der Valk het land mee bemestte, zijn door de aanleg van rioleringen allang verdwenen. Daarvoor in de plaats kwam kunstmest, krachtvoer en bestrijdingsmiddelen. De focus werd verlegd naar het eindproduct, in plaats van naar de bodem. “Zonde eigenlijk”, zegt Pieter. “Want alleen op landbouwgrond kunnen reststromen worden afgebroken tot mineralen. Deze mineralen worden vervolgens weer omgezet in voedsel of een grondstof.” Kortom: onze bodem is de plek waar alles eindigt en alles weer opnieuw begint. “Als we dat oeroude recyclingssysteem nou moderniseren, hebben we al die kunstmest en dat krachtvoer niet meer nodig. Het is onze kans op een nieuw soort kringlooplandbouw”, legt Pieter uit. “Op naar een kringloopsamenleving.” Met Friesland als ultieme proeftuin.
“In Friesland hebben we de kennis, de contacten, de ruimte, de mensen en de ambitie”
Pieter van der Valk
“Kijk eens wat hier allemaal gebeurt”
En laten we niet vergeten dat Friesland ook gewoon een landelijk gebied is. Het barst hier van de waardevolle landbouwgrond. “En daar heeft de stad ook belang bij.” Met het recyclingsprogramma haakt Pieter niet alleen in op de maatschappelijke problemen, maar óók de imagoproblemen van de agrarische sector. “Het wordt tijd dat jonge generaties weer zien dat de landbouw sexy is: het platteland is hot. Kijk maar ‘ns wat hier in Friesland allemaal gebeurt. Hier wordt gebouwd aan de toekomst.”
Van pak naar overall
Drie dagen in de week bezig met Agricycling, de andere dagen boeren. Dat is het idee. “Maar ik faal er meestal hopeloos in”, lacht Pieter. Toch is er niets zo fijn om na een propvolle dag met werkoverleggen ‘de pronk’ uit te trekken en de stal in te lopen. “Tussen de koeien kom ik tot rust. Het is mijn therapie, mijn yoga, mijn ‘zen’-moment.” Een plek waar je ieder besef van tijd en ruimte verliest. Zoals je ze alleen nog in Friesland vindt.
Over Agricycling
Agricycling is een hedendaagse boerencoöperatie die nutriënten uit natuurlijke reststromen, zoals groen- en tuinafval, etensresten én menselijke urine en ontlasting, via de landbouwbodem recyclet en omzet naar nieuwe grondstoffen. De Friese coöperatie breidt zich nu ook uit naar Groningen, Limburg en Noord-Brabant. Het doel van Agricycling is om efficiënt grondstoffengebruik te bevorderen voor een nieuwe kringlooplandbouw.
Meer weten?
